Ümumi Cərrahiyə Archives - Op. Dr. Kamran Beydullayev

Dr. Kamran Bbeydullayev — Op. Dr. Kamran Beydullayev

Qida borusu xərcəngi Azərbaycan ərazisində çox rast gəlinən şişlərdən hesab edilir. Ona görə də bu xəstəliyin müalicəsi aktual hesab edilir. Əməliyyat qida borusu şişlərində yeganə radikal müalicə hesab edilə bilər. Qida borusunun şiş ilə kəsilib çıxarılması və mədənin döş qəfəsinə qaldırılaraq qida borusu ilə anastomoz qoyulması əməliyyatın əsas prinsipidir.

Qida borusu əməliyyatının həm döş qəfəsində olan, həm də qarında olan kəsiklə icra edilməsini ilk dəfə 1946 cı ildə İngiltərə Kral Cərrahlar Kollecində İvor Levis tərəfindən təklif edilmişdir. O zamanlar bu əməliyyat iki mərhələdə aparılırdı. Birinci qarın boşluğu açılırdı, mədə mobilizasiya edilirdi. İkinci mərhələ isə 15 gün sonra aparılırdı və döş boşluğu açılaraq qida borusu çıxarılırdı və anastomoz qoyulurdu. Sonralar bu əməliyyat bir etapda aparılmağa başlandı və hal hazırda qida borusu şişinə görə icra edilən ən populyar əməliyyatdır.

İvor Leus əməliyyatı adətən qida borusunun aşağı hissəsində və mədə qida borusu birləşməsində yaranan bədxassəli şişlər üçün daha uyğundur. Karina səviyyəsindən yuxarıda yerləşən şişlər üçün isə adətən Mc Keovn əməliyyatı təklif edilir.

Mədənin döş qəfəsinə qaldırılması zamanı mədəni qidalandıracaq sağ qastroepiploik arteriya

İvor Levis əməliyyatının üstünlüyü ondan ibarətdir ki, bu əməliyyat zamanı qida borusunu bütün əməliyyat sahəsi boyu sərbəst görə bilirsən, iki sahədə ( döş qəfəsi və qarın boşluğu) limfadisseksiya etmək mümkündür, anastomoz qaçağı daha az ehtimallıdır və qayıdan qırtlaq siniri zədələnməsi daha az rast gəlinir. Çatışmayan cəhəti döş qəfəsindəki yaranın kəskin ağrılı olması, ağciyər tərəfdən ağırlaşmaların yaranması ehtimalı, anastomoz qaçağı zamanı yüksək toksikliyin olmasıdır.

Qarın boşluğundakı əməliyyat zamanı piloroplastika

İvor Levis əməliyyatının ümumi prinsipləri eyni olsa də bəzi xüsusiyyətləri cərrahdan cərraha dəyişir. Məsələn mədənin 12 barmaq bağırsağa drenajını yüngülləşdirmək üçün aparılan əməliyyatlar piloroplastika, pilorusun miotomiyası, botulin toksininin vurulması ola bilər, və yaxud pilorusun drenajı üçün heç bir əməliyyat aparılmaya bilər. Eləcə də qidalandırıcı yeyunostomiyanın qoyulması bəzi cərrahlar üçün rutin icra edilir, digərləri isə yalnız ehtiyac olduqda icra edirlər. Anastomozun qoyulması da bəzi cərrahlar tərəfindən əl ilə, digərləri tərəfindən isə sirkulyar stapler ilə aparılır. Biz adətən ehtiyac olmadıqca yeyunostomiya qoymuruq və drenaj üçün piloroplastika icra edirik. Anastomoz isə sirkulyar stapler ilə qoyulur.

D2 limfodisseksiya — D2 səviyyədə limfa düyünlərinin disseksiyası

Əməliyyatdan sonra isə bu xəstələrdə diqqət yetiriləsi əsas məqamlar ağciyər ağırlaşmalarının qarşısını almaq, ağrıları kontrol etmək, xəstənin qidalanmasına nəzarət etməkdir.

Bunlar da maraqlı ola bilər.

28 Dekabr 201828 Dekabr 2018

Dalağın exinokokk xəstəliyi

Op. Dr. Kamran Beydullayev, MRCS İngiltərə, Ümumi cərrah, Cərrah Transplantoloq, əlaqə 0504063853

Heyvandarlıqla məşğul olunan rayonlarda exinokok xəstəliyi geniş yayılmış olur. Exinokokk sisti üçün xarakterik olan orqanlar adətən qaraciyərdir. Bundan başqa exinokokk sistinə ağciyərdə, böyrəkdə, sümük və beyində rast gəlmək olur. Dalaq exinokokk sistinin nisbətən daha az rast gəlinən nahiyəsidir. Qaraın boşluğunda olan exinokokk sistərinin ancaq 4%-i dalaqda olur. Bəzi tədqiqatlarda dalaq exinokok sistinin rast gəlinməsinə görə 3 cü yerdədir.

Dalaqda yerləşən exinokokk sistləri adətən əlamətsiz keçir. Adətən xəstələr digər səbəblərdən müayinə olunduqları zaman aşkar edilir. USM və KT müayinələrinin geniş yayılması onların daha tez tez tapılmasına səbəb olur. Vaxtında aşkar edilmədikdə dalağın exinokokk sisti böyük ölçülərə qədər gəlib çıxa bilər. Böyük ölçülərdə dalaq exinokokku adətən sağ qabırğaltı nahiyədə ağrılarla müşahidə edilir. Dalaq exinokokunun digər əlamətləri onun böyrək arteriyasını sıxması ilə bağlı hipertoniyaya səbəb olması və yaxud sistin digər orqanlara açılması və ya çırılaraq qarın boşluğuna tökülməsi ilə əlaqədar ola bilər. Dalaq exinokokunun radioloji görüntüsü adətən xarakterik olur, lakin bəzən onu digər dalaq sistləri ilə differensiasiya etmək lazım gəlir ( dalaq psevdosisti, epidermoid sist, dalağın bədxassəli törəməsi, dalaq absesi, dalağın hematoması və s.).

lapatoskopik əməliyyatda dalaq exinokokk sistinin görünüşü

Qaraciyər exinokokk sistindən fərqli olaraq dalaq sistləri zamanı xəstələrə konservativ müalicə seçimi və ya müşahidə seçimi çox az hallarda təklif edilir. Çünki dalaq sistlərinin travmatik cırılma riski çox yüksəkdir. Bu səbəbdən də dalağın exinokokk sistləri zamanı əməliyyat göstərişdir. Bu zaman hissəvi və ya tam splenektomiya əməliyyatı icra edilir. Dalaq exinokokk sistlərini də qaraciyərdə olduğu kimi punksiya edib boşaltmaq olar. Lakin dalaqda asanlıqla çıxartmaq mümkün olduğu üçün ideal exinokokkektomiyaya (sistin tam çıxarılmasına) daha çox üstünlük verilir. Bəzən sist çox böyük olduqda splenektomiyadan əvvəl sistin drenaj olunmasına ehtiyac olur. Əməliyyatdan əvvəl və sonra xəstələrə albendazol verilməsinin faydası olur.

Mərkəzimizdə dalağın exinokokk sistinə görə bütün əməliyyatlar aparılır. Dalağın tam çıxarılması və ya hissəvi rezeksiyasının açıq və laparoskopik üsulla əməliyyat olunması üçün mərkəzimizə müraciət edə bilərsiniz.

Bunlar da maraqlı ola bilər.

Qaraciyər sistlərinin bədxassəli olma ehtimalı

Exinokokk xəstəliyinə necə yoluxulur

16 Dekabr 201824 Dekabr 2018

Sağ tərəfli laparoskopik adrenalektomiya

Op. Dr. Kamran Beydullayev, MRCS İngiltərə, Ümumi cərrah, Cərrah Transplantoloq, əlaqə 0504063853

İcra etdiyimiz əməliyyatların videoları

Sağ tərəflilaparoskopik adrenalektomiya zamanı adətən 4 portdan istifadə edilir. Göbəkdən2 sm yuxarıda və düz əzələ yatağının lateral kənarına yaxın 10mm lik kameraportunu giririk. Pnevmoperitoneum yaradıldıqdan sonra kamera daxil edilir vədigər portlar kameranın müşahidəsi ilə daxil edilir. 5mm lik port orta xətdəksifosternumdan 1sm aşağıdan daxil edilir. Bu port bir qədər sol tərəfdən dədaxil edilə bilər ki, işçi portla kəsişməsin. Daxil edilən bu portdanlaparoskopik qaraciyər retraktorları daxil edilir. Bu retraktorlar qaraciyəriqaldırmaq üçün istifadə edilir. Bu ekartryorların qaz ayağı şəklində olan 1 və0.5 sm lik növləri var.

Sağ tərəfli laparoskopik adrenalektomiyada xəstənin əməliyyat stolundakı vəziyyəti

Bundan başqa 0.5 sm lik qatlanaraq üçbucaq şəkli alanqaraciyər retraktorları da mövcuddur. Xüsusi hazırlanmış qaraciyərretraktorları olmadıqda isə adi tutucu aləti bu portdan daxil etməklə qaraciyərinaltından keçirib qarının lateral yan divarının peritonunu və ya diafraqmanıtutmaqla qaraciyəri qaldırmaq olur. Əsas işçi port ksifosternumdan 5-6 smaşağıda düz əzələ yatağının medial kənaırına yaxın yerləşdirilir. Kamera vəretraktor portlarının arasında yerləşdirilən bu portun ölçüsü istəyinizdənasılı olaraq 0.5 və ya 1.2 sm ola bilər. Əgər çıxaraçağınız böyrəküstü vəzinibu portun yerindən çıxarmaq nəzərdə tutursunuzsa və yaxud böyrəküstü vəzivenanı staplerlə tikmək istəyirsinizsə bu port 12 mm lik port olmalıdıdr. Hem-o-lock və metalkliplər üçün də port böyük olmalıdır. Ona görə də bu portu adətən 12 mm likseçirirk. 4 cü port qrasper (tutucu instrument) üçün nəzərdə tutulur vəqabırğaaltı nahiyədə ön qoltuqaltı xəttə yaxın yerləşdirilir.

Sağ tərəfli laparoskopik adrenalektomiya zamanı portların yerləşdirilməsi

İlk olaraq üçbucaq bağ və tac bağın aşağı shifəsi kəsilir və beləliklə qaraciyərinçılpaq sahəsi (bare area) qarındivarından qismən uzaqlaşdırılır. Bu proses qaraciyərin aşağı səthində aşağıboş venadan laterala doğru periton səhifəsinin kəsilməsindən ibarətdir. Sağadrenalektomiya zamanı soldan fərqli olaraq kolonun mobilizasiyasına çox daehtiyac olmur. Lakin aşağı boş venanın üzərindəki periton kəsilir və iş aşağıdoğru aparılaraq on iki barmaq bağırsağın əməliyyat sahəsindən bir qədəruzaqlaşdırılmasına çalışılır. Peritonun aşağıya doğru kəsilməsi böyrəkvenasının yuxarı kənarına qədər aparılır. Qaraciyər altında periton kəsildikdənsonra böyrəküstü vəzi adətən görünür. Peritonun və digər toxumaların kəsilməsiliqaşur, ultrasəs kəsicisi və ya qarmaqla (hook) aparıla bilər. Bu nahiyələrçox da damarlı olmadığından internetdə çoxsaylı videolarda bu qarmaq vasitəsiilə həyata keçirilir. Həm də port yaxın olduqda liqaşurun istiqaməti peritonüçün uyğun olmaya bilər, amma qarmaq üçün bu rahat olur. Qarmaq həm də çoxkiçik olduğu üçün incə disseksiyaya da imkan verir. Lakin böyük damarlarınyananda iti bir alətlə işləmək o qədər də təhlükəsiz sayılmaz. Bəzən iri şişlərdəperiton damarlı olur və qarmaq bu damarları yandırmaq üçün çox da yetərliolmur. Biz burada ümumilikdə liqaşur istifadə edirik. 0.5 sm lik liqaşurunMeriland adlanan opsiyası həm incə olur, zirvəsinin əyri olması manipulyasiyayaimkan verir və etibarlılığı təmin edir. Liqaşurun köməkliyi ilə böyrəküstü vəziqaraciyərdən və aşağı böş venadan uzaqlaşdırılır. Bu zaman böyrəküstü vəzinvenası görsənir. Bu vena vəzin patalogiyasından asılı olaraq müxtəlif endə vəuzunluqda ola bilər. Venin disseksiyası çox ehtiyatlı aparılmalıdır, təkcəbunun birbaşa aşağı boş venaya açılması bu ehtiyatlılığa yetərincə səbəbdir .İri venalara stapler qoymaq olar. Daha kiçik olanlara hemolock klipler və yaadi metal kliplər qoyaraq kəsmək olar. Bu venin kəsilməsi bu əməliyyatın əsasnöqtəsi sayılır. Vena kəsildikdən sonra vəz aşağı boş venadan uzaqlaşır. Bundansonra vəzin aşağı və aşağı medial hissəsinin disseksiyası aparılır. Buradaçalışıb böyrək venasına və bu venadan bir qədər geridə və yuxarıda olan böyrəkarteriyasına zərər verməməyə çalışmaq lazımdır. Bu nahiyənin disseksiyasızamanı aşağı böyrəküstü vəzi arteriyasına rast gəlinir. Arteriya kliplənibliqaşurla yandırıla bilər. Bundan sonra əməliyyat düzxətlidir, vəz böyrəkdənayrılaraq çıxarılır. Preparat çox böyük olduqda aşağıda Pfanşteyn kəsiyi iləçıxarıla bilər, kiçik olduqda isə portların birinin yerindən çıxarıla bilər. Buzaman orqan çıxarıcı qablardan istifadə etmək lazımdır.

Sağ tərəfli laparoskopik adrenalektomiya ilə çıxarılmış böyrəküstü vəzi

Bunlar da maraqlı ola bilər

13 Noyabr 201813 Noyabr 2018

Babasil əməliyyatının qiyməti və müalicə üsulları

Op. Dr. Kamran Beydullayev, MRCS İngiltərə, Ümumi və Transplant Cərrah, əlaqə nömrəsi 0504063853

Babasil xəstəliyinin müalicə üsulları
Babasil xəstəliyini konservativ (əməliyyatsız) və ya əməliyyatla müalicə etmək olar.
Hemorroidlərin əməliyyatsız müalicəsi üçün aşağıdakılar edilir:
1. Qəbizlik verməyən qidaların qəbulu
2. İlıq vannalar. Xəstə gündə 2-3 dəfə 10-15 dəqiqə olmaqla ilıq su vannasına oturur. Böyük bayıra çıxmamışdan əvvə ve sonra da bunu etmək məsləhətdir.
3. Anal nahiyəni təmiz saxlamaq lazımdır
4. Quru tualet kağızlarından istifadə etmək olmaz
5. Bəzən anal nahiyədəki şişkinliyi azaltmaq üçün soyuq kompreslərdən istifadə etmək lazım gəlir.
6. Ağrıkəsici tabletkalar qəbul edilə bilər. Bu məqsədlə iburofen, paracetamol istifadə edilir.
7. Yerli kremlərdən və şamlardan istifadə edilir. Bu krem və şamların tərkibində adətən hidrokortizon və lidokain olur.

Babasil əməliyyatı — Hemorroidektomiya əməliyyatının qiyməti

Əməliyyatla müalicə üsulları aşağıdakılardır
1. Xarici hemorroid düyününün trombektomiyası. Bəzən xarici babasil düyününün içində qan laxtalanaraq tromb əmələ gətirir. Bu çox ağrılı olur. Bu tromb sadə bir kəsiklə çıxarılaraq xəstənin ağrıları azaldıla bilər.
2. Rezin band liqasiyası. Qanayan və ya ağrılı olan babasil düyününün damaqr ayaqcığına iki ədəd kiçik rezin band atılır və düyünün qan təhcizatı bağlanır. Bir çox xəstələrdə bu yetərli olur.
3. Skleroterapiya. Babasil düyününün əsasına sklerozlaşdıran kimyəvi maddə yeridilməklə edilir.
4. Fotokoaqulyasiya. Düyünlərin əsası infraqırmızı şüalarla, isti ilə və lazerlə koaqulyasiya edilir. Bu üsuldan sonra babasilin daha çox təkrar olmaq riski var.
5. Hemorroid düyünlərinin çıxarılması. Konservativ və digər müalicə üsulları effekt vermədikdə cərrahi əməliyyat təklif edilir. Cərrahi əməliyyat yerli, spinal və ya ümumi anesteziya altında icra edilə bilər. Babasil düyünlərnin çıxarılması əməliyyatı hemorroidektomiya əməliyyatı adlanır. Müxtəlif əməliyyat üsulları mövcuddur. Bunlardan Milliqan Morqan və Ferquson üsulları daha geniş yayılıb. Hal hazırda liqaşurla hemorroidektomiya əməliyyatı daha tez tez icra edilir.
6. Stapler hemorroidopeksiya. Nisbətən yeni üsuldur. Xəstələr tərəfindən daha rahat qəbul edilsə də babasilin təkrar olma ehtimalı hemorroidektomiya əməliyyatından daha çoxdur.

Bunlar da maraqlı ola bilər

12 Noyabr 201813 Noyabr 2018

Babasil əməliyyatının ağırlaşmaları

Op. Dr. Kamran Beydullayev, MRCS İngiltərə, Ümumi və Transplant Cərrah, əlaqə nömrəsi 0504063853

Hemorroid əməliyyatından sonra xəstənin bərpa olunma dövrü 1-3 həftə çəkə bilər. Bu müddətin uzunluğu müalicənin tipindən, xəstəliyin ağırlıq dərəcəsindən, çıxardılmış babasil düyünlərinin sayından asılı ola bilər.

Hemmorroid — Boğulmuş, tromblaşmış və iltihablaşmış babasil düyünləri

Adətən əməliyyatdan sonra xəstələr ağrılardan şikayətlənirlər. Xəstələrdə qəbizlik müşahidə edildikdə bu ağrılar daha da qüvvətli ola bilər. Ona görə də müalicə müddətində qəbizliyin aradan qaldırılmasına çalışmaq lazımdır. Əməliyyat olunan xəstələrdə ağrılar skleroterapiya, fotokoaqulyasiya və liqatura üsulu ilə müalicə alan xəstələrdən daha çox olur. Müxtəlif ağrıkəsicilərin təyin olunması, dietin uyğunlaşdırılması, çoxlu maye qəbul edilməsi və nəcis yumşaldıcı dərmanların istifadə olunması ilə ağrı müəyyən qədər aradan qaldırıla bilər. İlıq vannalar da bu periodu ağrısız keçirməyə kömək edir.
Nəcis saxlaya bilməmək hemorroidektomiya əməliyyatından sonra rast gəlinə bilinən ağırlaşmalardandır. Bu adətən əməliyyatdan sonra qısa müddətdə rast gəlinin və 1 həftədən sonra keçir. Əgər bu əlamətlər daha uzun müddət müşahidə olunursa bu zaman anusun sfinkterinin zədələnməsi səbəbindən ola bilər.
Qaşınma əməliyyatdan sonra ilıq vannalarla və müxtəlif kremlərlə aradan qaldırıla bilər.
Qanaxma babasil əməliyyatlarından sonra heç də az rast gəlinmir. Az miqdarda qanın gəlməsi əməliyyatdan sonra rast gəlinə bilər. Lakin axan qanın miqdarı çox olduqda yenidən klinikaya müraciət etmək lazımdır. Qanaxma adətən 3 günə qədər baş verir. Bəzən təkrar müdaxiləyə ehtiyac olur.
Əməliyyat nahiyəsinin infeksiyalaşması nəcisin yaranı bulaşdırması nəticəsində olur. Hərarətin yüksəlməsi yaranın infeksiyalaşmasına işarə ola bilər.
Əməliyyatın uzun dönəm ağırlaşmaların isə təkrar babasil düyünlərinin əmələ gəlməsi və anus kanalının daralmasıdır. Əməliyyat üsulundan asılı olaraq hemorroid düyünləri müxtəliq tezlikdə yenidən əmələ gələ bilərlər. Buna xəstədə babasil yaranmasına səbəb olan şərtlərin hələ də qalması səbəb olur.
Anu kanalının stenozu adətən çoxlu sayda xarici babasilin kəsilib çıxarılmasından sonra yaranan çapıq nəticəsində olur. Keçiriciliyi bərpa etmək üçün təkrar rekonstruktiv əməliyyat etmək lazım gəlir.

Bunlar da maraqlı ola bilər.

10 Noyabr 2018

Babasil xəstəliyi haqqında

Op. Dr. Kamran Beydullayev, MRCS İngiltərə, Ümumi və Transplant Cərrah, əlaqə nömrəsi 0504063853

Ümumi Cərrah — Op. Dr. Kamran Beydullayev

Babasil düyünləri anal kanalda olan damar strukturlarıdır. Əslində ,, babasil və ya hemorroid düyünləri ,, bu strukturların patoloji vəziyyətləri üçün adlandırılsa da onlar normal halda da mövcuddur və nəcis saxlama prosesində iştirak edir. Nəcis saxlamanın əsas işini anal sfinkterlər görsə də bunun 10-20% ni babasil düyünləri görür. Anal nahiyənin selikli qişa yastıqcıqları adam əyildikdə, fiziki iş gördükdə anal kanalın bağlı qalmasını təmin edir. Babasil düyünləri böyüdükdə və patoloji vəziyyət aldıqda anus nahiyəsində qaşınmanın yaranmasına səbəb də anal kanalın tam bağlanmaması ilə əlaqədardır. Bu zaman bağırsaqdan selik axaraq anus nahiyəsini qıcıqlandırır və qaşınma yaradır.
Təqribən 40% xəstədə patoloji hemorroid düyünlər heç bir əlamət vermir. Babasil düyünləri düz bağırsaq qanaxmasına, anus nahiyəsində ağrıya və qaşınmaya səbəb ola bilər.

Hemorroid düyünlərin böyüməsinə nə səbəb olur?
Qarın daxili təzyiqi artıran bütün faktlar babasil düyünlərinin böyüməsinə səbəb ola bilər. Bunlara assit, hamiləlik, qarında iri törəmə və s. aid ola bilər. Qəbizlik və ishal kimi requlyar olmayan bağırsaq vərdişləri, fiziki işlə az məşğul olma, qidalanma faktorları, genetik faktaorlar, hemorroid venalarda qapaqların olmaması, yaşlanma kimi səbəblər də patoloji hemorroid düyünlərinin yaranmasına gətirib çıxara bilər.
Əsasən 3 böyük babasil yastıqcığı müvcuddur. Xəstənin anusunun sol tərəfində ön və arxada və digəri sağ tərəfdə. Bundan başqa anusun digər hər tərəfində babasil düyünü əmələ gələ bilər. Hemorroid yastıqcıqlarının içində nə arteriyadır, nə də vena. Bunlar sinusoid adlanan xüsusi damar strukturlarıdır. Bu sinusoidlər bir biri ilə birləşərək sinusoid kələfi əmələ gətirir. Anusda dentate xəttindən yuxarıda və aşağıda yerləşməsindən asılı olaraq daxili və xarici babasil adlandırılır. Daxili babasil ağrı reseptorlarından məhrumdur və ağrı vermir.
Babasilin diaqnozu sadəcə kliniki müayinə ilə qoyulur. Bəzən daha ciddi xəstəlikləri inkar etmək üçün kolonskopiya kimi müayinələr də oluna bilər.
Gedişinə görə daxili babasil adətən 4 mərhələyə bölünür.
1. Babasilin sallanması yoxdur, sadəcə böyümüş düyünlər görünür.
2. Babasil düyünləri çölə çıxır və öz özünə yerinə qayıdır.
3. Babasil düyünü əl yardımı ilə yerinə qayıdır.
4. Düyünü əl ilə də yerinə qaytarmaq mümkün olmur.
Babasil düyünlərinin müalicəsi
Konservativ müalicə (əməliyyatsız) xəstəyə qəbizliyi aradan qaldıran nəcis yumşaldıcı dərmanların, iltihab əleyhinə preparatların və ilıq vannaların qəbul edilməsindən ibarətdir. Bundan başqa yerli agentlər və şamlar istifadə edilə bilər. Bunların tərkibində adətən kortikosteroidlər, yerli keyidicilər, selikli qişanı qoruyucu kremlər vardır. İstirahət etməkdə və sakitçilik verməkdə fayda vardır.
Əməliyyat hemorroid düyünlərinin kəsilib çıxarılmasından və ya hemorroid düyünlərinin bağlanmasından ibarətdir.

Bunlar da maraqlı ola bilər

26 İyun 201826 İyun 2018

Böyrəküstü vəz törəməsi nə qədər qorxuludur?

Op. Dr. Kamran Beydullayev, MRCS İngiltərə, Ümumi və Transplant Cərrah, əlaqə nömrəsi 0504063853

Əl yardımlı laparoskopik donor nefrektomiyası — Dr.Kamran Beydullayev

Təbabətdə radioloji müayinələrin tətbiqi artdıqca orqanizmdə olan və səssiz qalan bəzi patoloji törəmələrin aşkara çıxması halları tez tez rast gəlinir. Bu törəmələrdən biri də böyrəküstü vəzidə rast gəlinən patoloji törəmələrdir. Bu şəkildə aşkar edildiklərinə görə bunlara insidentaloma da deyilir. Qarın boşluğunun KT müayinələri zamanı bu törəmələr 1.5% hallara qədər rast gəlinə bilər. Meyitlərin yarılması zamanı isə hətta 9% hallarda böyrəküstü vəzilərdə insidentalomalar qeyd edilir.

Heç bir əlamət vermədikdə belə bu törəmələr ətraflı araşdırılmalıdır. Bu araşdırmaların məqsədi vəzinin funksiyasının pozulmasının olub olmaması və vəzidə olan kütlənin bədxassəli olmasının istisna edilməsi üçündür.

Bu kütlə nə ola bilər?

Adenoma
Mielolipoma
Lipoma
Kista
Feoxromasitoma
Böyrəküstü vəz xərçəngi
Başqa orqan xərçənginin metastazı
Hiperplaziya
Vərəm

50% dən çox hallarda bu törəmələr normal funksiyalı və yaxud hiperfunksiyalı xoşxassəli törəmələr olur. Mielolipomalar, kistalar, lipomalar adətən adi KT müayinə ilə rahat diaqnoz qoyulur. Feoxromositomalar isə dah çox özlərinin kliniki manifestasiyaları ilə bəlli olurlar. Ən çətin diaqnoz qoyulması isə adrenal xərcəng və metastatik xərcəng törəmələridir. Onlar kiçik ölçüdə olduqda adenomaları xatırladırlar.

Böyrəküstü vəzi törəməsinin diaqnozunun qoyulması üçün radioloji, biokimyəvi üsullarla bərabər bəzən incə iynə biopsiyası, sitoloji müayinə və az hallarda isə vəz venasının seçimli kanyulyasiyası və laborator müayinə üçün qan götürülməsi müayinələri aparılır.

Kistalar, mielolipomalar və vəz daxili qansızmaları kontrassiz KT müayinədə asanlıqla təyin etmək olur. Çox böyük olmadıqca və ağrı vermədikcə olnar əməliyyat olunmurlar. KT müayinədə xoşxassəli adenomaları da xərcəng törəməsindən fərqləndirən cəhəti onların kənarlarının hamar olması, ətraf toxumalardan rahat fərqlənməsi, homogen konsistensiyalı olması, kapsul daxilində olmasıdır. Xərcənf törəməsinin təsviri isə bunun əksi olur və ətraf limfa düyünlərinin böyüməsi ilə müşahidə edilir.

Hal hazırda törəmənin sıxlığını göstərən Hounsfield vahidindən (HU) istifadə edilir. Adenomalar adətən 10 HU dan kiçik olurlar. Karsinomalar isə 18 HU dan daha sıx olurlar, baxmayaraq ki, bu göstərici olanların 15% xoşxassəli ola bilər.

Bunlar da sizə maraqlı ola bilər.

Böyrəküstü vəzi xəstəlikləri haqqında qısa

Düz bağırsaq xərcəngi. Mezorektal eksiziya niyə lazımdır?

Mədə xərcəngi zamanın müalicə strategiyası

Klatskin şişi

Yatrogenik öd yolları zədələnmələri və müalicəsi

Xolangiokarsinoma nədir?

24 İyun 201817 Dekabr 2018

Böyrəküstü vəzi xəstəlikləri haqqında qısa

Op. Dr. Kamran Beydullayev, MRCS İngiltərə, Ümumi və Transplant Cərrah, əlaqə nömrəsi 0504063853

Böyrəküstü vəzilər hər iki böyrəyin üstündə yerləşmiş bir vəz orqanıdır. Onlar üçbucaq formadadırlar, histoloji iki hissə ayırd edilir.

İçəri medulyar hissə – burada epinefrin istehsal olunur (adrenalin)
Xarici kortikal hissə – burada da steroid hormonlar (aldesteron və kortizol) sintez edilir.

Sağlam həyatı saxlamaq üçün böyrəküstü vəzi orqanizmdə müxtəlif funksiyaları kontrol edən çoxlu kritik hormonlar ixrac edir. Bunlara su duz mübadiləsini tənzimləyən, stress situasiyalarda bədənin reaksiyasını müəyyən edən, qan təzyiqinə təsir edən hormonları göstərə bilərik.

Əgər böyrəküstü vəzi normal işləməsə bu zaman ixrac etdikləri hormonların miqdarı az və ya çox ola bilər. Böyrəküstü vəzinin normal işləməməsinə səbəb həm onun özündə yaranan problemlərlə əlaqəli ola bilər, həm də vəzdən kənarda olan bəzi orqanların təsirindən ola bilər. Bu orqanlar böyrəküstü vəzinin işini kontrol edən beyindəki hipotalamus və pitutiary vəz ola bilər.

Böyrəküstü vəzidə problem aşkar edildikdə komputer tomoqrafiya (KT) və maqnit rezonans (MR) müayinədən estifadə edilir. Bundan başqa laborator müayinələr diaqnoz qoymağa kömək edir.

Böyrəküstü vəzinin müayinəsi və xəstəliklərin diaqnozu mürəkkəb bir prosesdir və ilkin olaraq vəzidə olan törəmənin hiperfunsional və ya sakit, bədxassəli və ya xoşxassəli olmasını aşkarlamaqdır.

Vəzidə yaranan ən major 4 xəstəlik bunlardır.

Böyrək üstü vəzi xərcəngi
Konn sindromu (hiperaldesteronizm) – bu xəstəlik zamanı vəz toxuması normadan artıq aldosteron ixrac edir. Bu həm də birincili hiperaldosteronizm adlanır.
Kuşing sindromu – Kortizol adlanan hormonun böyrəküstü vəz tərəfindən normadan artıq ifraz olunmasından yaranır. Bu problem böyrəküstü vəzidən daha çox pituitari vəzin şişlərində yaranır. Lakin xərcəng olmayan böyrəküstü vəzi törəmələri də Kuşing sindromu yarada bilər.
Feoxromositoma – Bu xəstəlik adrenalin sintez edən böyrəküstü vəzin medulyar hissəsinin şişlərində yaranır.

Bunlar da maraqlı ola bilər

20 İyun 2018

Kəskin xolesistit- əməliyyatın zamanlanması

Op. Dr. Kamran Beydullayev, MRCS İngiltərə, Ümumi və Transplant Cərrah, əlaqə nömrəsi 0504063853

Kəskin xolesistit – öd kisəsinin kəskin iltihablaşması xəstəliyi ümumi cərrahların tez tez qarşılaşdığə bir situasiyadır. Bütün dünyada bu xəstəliklə adətən ümumi cərrahlar məşğul olurlar. Çox nadir hallarda bu xəstələr hepatobililiar cərrahlara istiqamətləndirilir. Kəskin xolesistit əksər hallarda çərrahi müdaxilə ilə müalicə edilir və bu müdaxilə laparoskopik üsul ilə icra edilir. Daha əvvəllər kəskin xolesistit zamanı cərrahlar açıq xolesistektomiya məsləhət görürdülər. Hətta kəskin xolesistit laparoskopik əməliyyat üçün əks göstəriş şayılırdı. Sonralar məlumatlar toplandıqca laparoskopik xolesistektomiyanın bu vəziyyətlər üçün olduğundan artıq risk daşımadığı müəyyən edildi və hal hazırda başqa əks göstəriş olmadıqca bu əməliyyat laparoskopik üsulla icra edilir.

öd kisəsi əməliyyatı — laparoskopik xolesistektomiya

Bəs əməliyyat nə zaman icra edilməlidir?

Bu sual qəribə görsənsə də bu xəstəliklə yaxından tanış olan professionallar bu sualın nədən yarandığını yaxşı bilir. Öd kisəsində kəskin iltihab başladıqdan 3 sutka müddətinə qədər öd kisəsinin toxumaları çox da dəyişikliyə uğramır, öd kisəsi ətrafında iltihab olmur. 3 gündən sonra isə öd kisəsində kəskin iltihabın bütün elementlərini müşahidə etmək mümkündür. Öd kisəsinin divarı kəskin qalınlaşmış, iltihablı, bəzən qanqrenoz olur. Paravezikal iltihab kisəni ətraf toxumalara birləşdirir. Xəstənin ümumi vəziyyətində də dəyişikliklər olur. Öd kisəsi əməliyyatı zamanı Kalot üçbucağının disseksiyası zamanı bir birinə çox yaxın olan qaraciyər qapısı elementlərinin bu iltihabi proses nəticəsində identifikasiyasının çətinləşməsi onların zədələnmə riskini də artıra biləcəyi ehtimal edilir. Əgər konservativ müalicə olarsa öd kisəsi və ətraf toxumalarda olan iltihab 4-6 həftədən tez keçməz. Ona görə də cərrahlar öd kisəsi iltihabına görə 3 kritik zamanı nəzərlərində saxlayırlar:

72 saata qədər olan müddət
3 cü sutkadan 6 həftəyə qədər olan müddət
6 həftədən sonra

Əvvəllər belə hesab edirdilər ki, əgər xəstə kəskin xolesistit diaqnozu qoyulan zaman ilk əlamətlərin başlanmasından 3 sutkadan az keçibsə ən yaxşı müalicə taktikası bu halda cərrahi əməliyyatdır. Əgər 3 sutkadan çox keçibsə cərrahi əməliyyatda yarana biləcək çətinlikləri nəzərə alıb konservativ müalicə tətbiq edilməlidir. Əgər müalicə effekli alınarsa cərrahi əməliyyat üçün 6 həftə gözləmək olar, əgər xəstəlik konservativ müalicəyə refraktor olarsa o zaman yenə də cərrahi əməliyyat edilə bilər.

Amma yenə də son zamanlar yığılan çoxsaylı məlumatlar cərrahların bu fikir üzərində ümumi konsensusa gələ bilməməsinə səbəb olmuşdur. Tədqiqatlar göstərir ki, hətta texniki çətin olan müddətdə (3 sutka – 6 həftə arası) edilən əməliyyatlar zamanı ağırlaşmalar, laparoskopik əməliyyatın açığa keçmək göstəricisi, xəstənin yatış müddətinin uzanması və s. digər vaxtı edilən əməliyyatlardan fərqli deyildir. Ona görə də çox mərkəzlər bu zaman bölgüsünə əməl eləmədən xəstə anesteziya üçün uyğun olduğu vaxtda əməliyyat etməyi üstün tutur. Hətta kəskin iltihablaşmış öd kisəsi divarlarının ödemləşməsinin toxumaların disseksiyasını daha əlverişli etməsini söyləyirlər.

Kəskin xolesistitlə məşğul olan mərkəzlər bu protokolların hər hansı birini seçə bilər. Amma nəzərdə saxlamaq lazımdır ki, 1 ci halda konservativ müalicə zamanı kəskin xolesistitin digər ağırlaşmalarının olma ehtimalı da var. 2 ci halda isə kəskin iltihablaşmış xolesistit zamanı bu əməliyyatı icra etmək üçün təcrübəli cərrahın olması vacibdir. Xəstənin ümumi vəziyyəti isə hər bir halda nəzərə alınmalıdır.

Bunlar da maraqlı ola bilər

17 İyun 201817 İyun 2018

Düz bağırsaq xərçəngi. Mezorektal eksiziya niyə lazımdır?

Op. Dr. Kamran Beydullayev, MRCS İngiltərə, Ümumi və Transplant Cərrah, əlaqə nömrəsi 0504063853

Düz bağırsaq xərçəngi geniş yayılmış xərcəng növlərindən biridir. Köhnə tədqiqatlarda düz bağırsaq xərcənginə görə əməliyyat olunan xəstələrin 30%- dən çoxunda şişin təkrar əmələ gəlməsi qeyd edilir. Düz bağırsaq xərcənginin cərrahi müalicəsinin əsas təməl prosedurları abdominoperineal rezeksiya (düz bağırsağın anusla birlikdə kəsilib çıxarılaraq daimi kolostomanın qoyulması) və aşağı ön rezeksiyasıdır . Bu əməliyyatların yüksək riskləri vardır. 1979 cu ildə Healed düz bağırsaq xərcənglərində lokal təkrarlanma riskini əhəmiyyətli dərəcədə azaldan daha bir cərrahi texnika təklif etdi. Bu cərrahi texnika total mezorektal eksiziya adlanır (TME). Bu üsulun mahiyyəti mezorektumu əhatə edən visseral fassiyanın çanağı örtən parietal fassiyadan iti üsulla kəsilərək disseksiya edilməsidir. Düz bağırsaq xərcənginin cərrahi əməliyyatı zamanı bu məntiqi müstəvidən mezorektumun tam kəsilib çıxarılması əməliyyatın nəticəsinə əhəmiyyətli dərəcədə təsir edir. Əməliyyat zamanı total mezorektal eksiziya edilməyən xəstələrlə müqayisədə şişin yaxın müddət üçün təkrar olunma göstəricisi bu prosedura tətbiq olunandan sonra 30% dən 5% ə qədər enmişdir.

Araşdırmalar yuxarı düz bağırsaq xərcəngi zamanı şiş hüceyrələrinin mezorektumda şişin sərhəddindən 5 sm dən distala yayılmadığını göstərir.

Total mezorektal eksiziya əməliyyatının nisbətən daha yüksək ağırlaşma riskləri var. Bunlara anastomoz qaçaqları, yara infeksiyası, sidik və seksual disfunksiyalar, və daha tez tez defekasiya halları aiddir.

Son zamanlar bu əməliyyat laparoskopik icra edilir. İlk başlanğıcda əməliyatın laparaskopik icra edilməsinə şübhə ilə yanaşılsa da, sonralar tədqiqatlar göstərdi ki, şişin təkrar olunma riskində də, ağırlaşmaların olma riskində də laparoskopik üsul açıq üsuldan heç də fərqlənmir.

Hal hazırda düz bağırsaq xərcənginin müalicəsində multidissiplinar yaxınlaşma tətbiq olunur. Bu müalicəyə kimyəvi və radioterapiya da daxildir. Əməliyyatdan öncə kimyəvi terapiya və ya radioterapiyanın tətbiq olunması şişin həcmcə kiçilməsinə səbəb olur və əməliyyatı texniki asanlaşdırır və lokal təkrar olunma riskini azaldır.

Bunlar da maraqlı ola bilər

Category: Ümumi Cərrahiyə

Qida borusu xərcəngi əməliyyatı

Dalağın exinokokk xəstəliyi

Sağ tərəfli laparoskopik adrenalektomiya

Babasil əməliyyatının qiyməti və müalicə üsulları

Babasil əməliyyatının ağırlaşmaları

Babasil xəstəliyi haqqında

Böyrəküstü vəz törəməsi nə qədər qorxuludur?

Böyrəküstü vəzi xəstəlikləri haqqında qısa

Kəskin xolesistit- əməliyyatın zamanlanması

Düz bağırsaq xərçəngi. Mezorektal eksiziya niyə lazımdır?