Sağ tərəfli laparoskopik adrenalektomiya

Op. Dr. Kamran Beydullayev, MRCS İngiltərə, Ümumi cərrah, Cərrah Transplantoloq, əlaqə 0504063853

Dr. Kamran Beydullayev

İcra etdiyimiz əməliyyatların videoları

Sağ tərəflilaparoskopik adrenalektomiya zamanı adətən 4 portdan istifadə edilir. Göbəkdən2 sm yuxarıda və düz əzələ yatağının lateral kənarına yaxın 10mm lik kameraportunu giririk. Pnevmoperitoneum yaradıldıqdan sonra kamera daxil edilir vədigər portlar kameranın müşahidəsi ilə daxil edilir. 5mm lik port orta xətdəksifosternumdan 1sm aşağıdan daxil edilir. Bu port bir qədər sol tərəfdən dədaxil edilə bilər ki, işçi portla kəsişməsin. Daxil edilən bu portdanlaparoskopik qaraciyər retraktorları daxil edilir. Bu retraktorlar qaraciyəriqaldırmaq üçün istifadə edilir. Bu ekartryorların qaz ayağı şəklində olan 1 və0.5 sm lik növləri var.

Sağ tərəfli laparoskopik adrenalektomiyada xəstənin əməliyyat stolundakı vəziyyəti

Bundan başqa 0.5 sm lik qatlanaraq üçbucaq şəkli alanqaraciyər retraktorları da mövcuddur. Xüsusi hazırlanmış qaraciyərretraktorları olmadıqda isə adi tutucu aləti bu portdan daxil etməklə qaraciyərinaltından keçirib qarının lateral yan divarının peritonunu və ya diafraqmanıtutmaqla qaraciyəri qaldırmaq olur. Əsas işçi port ksifosternumdan 5-6 smaşağıda düz əzələ yatağının medial kənaırına yaxın yerləşdirilir. Kamera vəretraktor portlarının arasında yerləşdirilən bu portun ölçüsü istəyinizdənasılı olaraq 0.5 və ya 1.2 sm ola bilər. Əgər çıxaraçağınız böyrəküstü vəzinibu portun yerindən çıxarmaq nəzərdə tutursunuzsa və yaxud böyrəküstü vəzivenanı staplerlə tikmək istəyirsinizsə bu port  12 mm lik port olmalıdıdr. Hem-o-lock və metalkliplər üçün də port böyük olmalıdır. Ona görə də bu portu adətən 12 mm likseçirirk. 4 cü port qrasper (tutucu instrument) üçün nəzərdə tutulur vəqabırğaaltı nahiyədə ön qoltuqaltı xəttə yaxın yerləşdirilir.

Sağ tərəfli laparoskopik adrenalektomiya zamanı portların yerləşdirilməsi

İlk olaraq üçbucaq bağ və tac bağın aşağı shifəsi kəsilir və beləliklə qaraciyərinçılpaq sahəsi  (bare area) qarındivarından qismən uzaqlaşdırılır. Bu proses qaraciyərin aşağı səthində aşağıboş venadan laterala doğru periton səhifəsinin kəsilməsindən ibarətdir. Sağadrenalektomiya zamanı soldan fərqli olaraq kolonun mobilizasiyasına çox daehtiyac olmur. Lakin aşağı boş venanın üzərindəki periton kəsilir və iş aşağıdoğru aparılaraq on iki barmaq bağırsağın əməliyyat sahəsindən bir qədəruzaqlaşdırılmasına çalışılır. Peritonun aşağıya doğru kəsilməsi böyrəkvenasının yuxarı kənarına qədər aparılır. Qaraciyər altında periton kəsildikdənsonra böyrəküstü vəzi adətən görünür. Peritonun və digər toxumaların kəsilməsiliqaşur, ultrasəs kəsicisi və ya qarmaqla (hook) aparıla bilər. Bu nahiyələrçox da damarlı olmadığından internetdə çoxsaylı videolarda bu qarmaq vasitəsiilə həyata keçirilir. Həm də port yaxın olduqda liqaşurun istiqaməti peritonüçün uyğun olmaya bilər, amma qarmaq üçün bu rahat olur. Qarmaq həm də çoxkiçik olduğu üçün incə disseksiyaya da imkan verir. Lakin böyük damarlarınyananda iti bir alətlə işləmək o qədər də təhlükəsiz sayılmaz. Bəzən iri şişlərdəperiton damarlı olur və qarmaq bu damarları yandırmaq üçün çox da yetərliolmur. Biz burada ümumilikdə liqaşur istifadə edirik. 0.5 sm lik liqaşurunMeriland adlanan opsiyası həm incə olur, zirvəsinin əyri olması manipulyasiyayaimkan verir və etibarlılığı təmin edir. Liqaşurun köməkliyi ilə böyrəküstü vəziqaraciyərdən və aşağı böş venadan uzaqlaşdırılır. Bu zaman böyrəküstü vəzinvenası görsənir. Bu vena vəzin patalogiyasından asılı olaraq müxtəlif endə vəuzunluqda ola bilər. Venin disseksiyası çox ehtiyatlı aparılmalıdır, təkcəbunun birbaşa aşağı boş venaya açılması bu ehtiyatlılığa yetərincə səbəbdir .İri venalara stapler qoymaq olar. Daha kiçik olanlara hemolock klipler və yaadi metal kliplər qoyaraq kəsmək olar. Bu venin kəsilməsi bu əməliyyatın əsasnöqtəsi sayılır. Vena kəsildikdən sonra vəz aşağı boş venadan uzaqlaşır. Bundansonra vəzin aşağı və aşağı medial hissəsinin disseksiyası aparılır. Buradaçalışıb böyrək venasına və bu venadan bir qədər geridə və yuxarıda olan böyrəkarteriyasına zərər verməməyə çalışmaq lazımdır. Bu nahiyənin disseksiyasızamanı aşağı böyrəküstü vəzi arteriyasına rast gəlinir. Arteriya kliplənibliqaşurla yandırıla bilər. Bundan sonra əməliyyat düzxətlidir, vəz böyrəkdənayrılaraq çıxarılır. Preparat çox böyük olduqda aşağıda Pfanşteyn kəsiyi iləçıxarıla bilər, kiçik olduqda isə portların birinin yerindən çıxarıla bilər. Buzaman orqan çıxarıcı qablardan istifadə etmək lazımdır.   

Sağ tərəfli laparoskopik adrenalektomiya ilə çıxarılmış böyrəküstü vəzi

Bunlar da maraqlı ola bilər

  1. Böyrəküstü vəzi xəstəlikləri haqqında qısa
  2. Böyrəküstü vəz törəməsi nə qədər qorxuludur?

Böyrəküstü vəz törəməsi nə qədər qorxuludur?

Op. Dr. Kamran Beydullayev, MRCS İngiltərə, Ümumi və Transplant Cərrah, əlaqə nömrəsi 0504063853

Əl yardımlı laparoskopik donor nefrektomiyası
Dr.Kamran Beydullayev

Təbabətdə radioloji müayinələrin tətbiqi artdıqca orqanizmdə olan və səssiz qalan bəzi patoloji törəmələrin aşkara çıxması halları tez tez rast gəlinir. Bu törəmələrdən biri də böyrəküstü vəzidə rast gəlinən patoloji törəmələrdir. Bu şəkildə aşkar edildiklərinə görə bunlara insidentaloma da deyilir. Qarın boşluğunun KT müayinələri zamanı bu törəmələr 1.5% hallara qədər rast gəlinə bilər. Meyitlərin yarılması zamanı isə hətta 9% hallarda böyrəküstü vəzilərdə insidentalomalar qeyd edilir.

Heç bir əlamət vermədikdə belə bu törəmələr ətraflı araşdırılmalıdır. Bu araşdırmaların məqsədi vəzinin funksiyasının pozulmasının olub olmaması və vəzidə olan kütlənin bədxassəli olmasının istisna edilməsi üçündür.

Bu kütlə nə ola bilər?

  • Adenoma
  • Mielolipoma
  • Lipoma
  • Kista
  • Feoxromasitoma
  • Böyrəküstü vəz xərçəngi
  • Başqa orqan xərçənginin metastazı
  • Hiperplaziya
  • Vərəm

Dr. Kamran Beydullayev
Çıxardılmış sağ tərəfli böyrəküstü vəz kütləsi

50% dən çox hallarda bu törəmələr normal funksiyalı və yaxud hiperfunksiyalı xoşxassəli törəmələr olur. Mielolipomalar, kistalar, lipomalar adətən adi KT müayinə ilə rahat diaqnoz qoyulur. Feoxromositomalar isə dah çox özlərinin kliniki manifestasiyaları ilə bəlli olurlar. Ən çətin diaqnoz qoyulması isə adrenal xərcəng və metastatik xərcəng törəmələridir. Onlar kiçik ölçüdə olduqda adenomaları xatırladırlar.

Böyrəküstü vəzi törəməsinin diaqnozunun qoyulması üçün radioloji, biokimyəvi üsullarla bərabər bəzən incə iynə biopsiyası, sitoloji müayinə və az hallarda isə vəz venasının seçimli kanyulyasiyası və laborator müayinə üçün qan götürülməsi müayinələri aparılır.

Kistalar, mielolipomalar və vəz daxili qansızmaları kontrassiz KT müayinədə asanlıqla təyin etmək olur. Çox böyük olmadıqca və ağrı vermədikcə olnar əməliyyat olunmurlar. KT müayinədə xoşxassəli adenomaları da xərcəng törəməsindən fərqləndirən cəhəti onların kənarlarının hamar olması, ətraf toxumalardan rahat fərqlənməsi, homogen konsistensiyalı olması, kapsul daxilində olmasıdır. Xərcənf törəməsinin təsviri isə bunun əksi olur və ətraf limfa düyünlərinin böyüməsi ilə müşahidə edilir.

Dr. Kamran Beydullayev
Adrenal kütlə

Hal hazırda törəmənin sıxlığını göstərən Hounsfield vahidindən (HU) istifadə edilir. Adenomalar adətən 10 HU dan kiçik olurlar. Karsinomalar isə 18 HU dan daha sıx olurlar, baxmayaraq ki, bu göstərici olanların 15% xoşxassəli ola bilər.

Bunlar da sizə maraqlı ola bilər.

Böyrəküstü vəzi xəstəlikləri haqqında qısa

Düz bağırsaq xərcəngi. Mezorektal eksiziya niyə lazımdır?

Mədə xərcəngi zamanın müalicə strategiyası

Klatskin şişi

Yatrogenik öd yolları zədələnmələri və müalicəsi 

Xolangiokarsinoma nədir?

Böyrəküstü vəzi xəstəlikləri haqqında qısa

Op. Dr. Kamran Beydullayev, MRCS İngiltərə, Ümumi və Transplant Cərrah, əlaqə nömrəsi 0504063853

Kamran Beydullayev
Dr. Kamran Beydullayev

Böyrəküstü vəzilər hər iki böyrəyin üstündə yerləşmiş bir vəz orqanıdır. Onlar üçbucaq formadadırlar, histoloji iki hissə ayırd edilir.

  • İçəri medulyar hissə – burada epinefrin istehsal olunur (adrenalin)
  • Xarici kortikal hissə – burada da steroid hormonlar (aldesteron və kortizol) sintez edilir.

adrenal gland
Böyrəküstü vəz

Sağlam həyatı saxlamaq üçün böyrəküstü vəzi orqanizmdə müxtəlif funksiyaları kontrol edən çoxlu kritik hormonlar ixrac  edir. Bunlara su duz mübadiləsini tənzimləyən, stress situasiyalarda bədənin reaksiyasını müəyyən edən, qan təzyiqinə təsir edən hormonları göstərə bilərik.

Əgər böyrəküstü vəzi normal işləməsə bu zaman ixrac etdikləri hormonların miqdarı az və ya çox ola bilər. Böyrəküstü vəzinin normal işləməməsinə səbəb həm onun özündə yaranan problemlərlə əlaqəli ola bilər, həm də vəzdən kənarda olan bəzi orqanların təsirindən ola bilər. Bu orqanlar böyrəküstü vəzinin işini kontrol edən beyindəki hipotalamus və pitutiary vəz ola bilər.

Böyrəküstü vəzidə problem aşkar edildikdə komputer tomoqrafiya (KT) və maqnit rezonans (MR) müayinədən estifadə edilir. Bundan başqa laborator müayinələr diaqnoz qoymağa kömək edir.

Böyrəküstü vəzinin müayinəsi və xəstəliklərin diaqnozu mürəkkəb bir prosesdir və ilkin olaraq vəzidə olan törəmənin hiperfunsional  və ya sakit, bədxassəli və ya xoşxassəli olmasını aşkarlamaqdır.

KT müayinəsi
Böyrəküstü vəz törəməsi -KT müayinəsi

Vəzidə yaranan ən major 4 xəstəlik bunlardır.

  1. Böyrək üstü vəzi xərcəngi
  2. Konn sindromu (hiperaldesteronizm) – bu xəstəlik zamanı vəz toxuması normadan artıq aldosteron ixrac edir. Bu həm də birincili hiperaldosteronizm adlanır.
  3. Kuşing sindromu – Kortizol adlanan hormonun böyrəküstü vəz tərəfindən normadan artıq ifraz olunmasından yaranır. Bu problem böyrəküstü vəzidən daha çox pituitari vəzin şişlərində yaranır. Lakin xərcəng olmayan böyrəküstü vəzi törəmələri də Kuşing sindromu yarada bilər.
  4. Feoxromositoma – Bu xəstəlik adrenalin sintez edən böyrəküstü vəzin medulyar hissəsinin şişlərində yaranır.

Bunlar da maraqlı ola bilər