Kimlərə böyrək köçürülməlidir? Son dönəm böyrək xəstəliyinin səbəbləri.

Spread the love

Op. Dr. Kamran Beydullayev, MRCS İngiltərə, Ümumi və Transplant Cərrah, 0504063853

Kimlərə böyrək köçürülməlidir?

Son dönəm böyrək xəstəliyi olan xəstələrə böyrək köçürülür.

Son dönəm böyrək xəstəliyi nədir?

Xroniki davam edən böyrək xəstəliyi bir müddətdən sonra böyrəklərin funksiyasının tədricən itirilməsinə gətirib çıxarır. Bu xəstəlik artıq çox irəliləmiş mərhələlərə gəlib çıxdıqda böyrəklər artıq orqanizmin tələblərini qarşılayacaq durumda olmurlar. Böyrəklərin bu vəziyyətinə son dönəm böyrək xəstəliyi deyilir.

Böyrəkdə olan çoxsaylı filtirlər orqanizmdə olan suyu və artıq maddələri süzüb bədəndən atır və onlar sidiklə xaric edilir. Son dönəm böyrək xəstəliyi olan insanlarda bu böyrəklərin süzmək qabiliyyəti pozulduğu üçün maddələr mübadiləsi məhsulları , elektrolitlər və maye bədəndə təhlükəli səviyyəyə qədər yüksəlir.

Son dönəm böyrək xəstəliyi olan xəstələr sağ qalmaq üçün ya dializ seansları qəbul etməlidir, ya da onlara böyrək köçürülməlidir.

Hansı xroniki xəstəliklər son dönəm böyrək xəstəliyinə gətirib çıxara bilər?

Böyrək çatışmazlığına gətirib çıxaran xəstəliklər aşağıdakılar ola bilər.

Şəkərli diabet. Qanda uzun müddət şəkərin yüksək olması böyrək filtrlərini zədələyir və böyrəyin funksiyasının pozulmasına səbəb olur. Bu vəziyyət diabetik nefropatiya adlanır.
Yüksək təzyiq –hipertoniya. Bu son dönəm böyrək xəstəliyinə gətirib çıxaran ən böyük səbəblərdən biridir. Şəkərli diabet ilə birlikdə onlar son dönəm böyrək xəstəliklərinə gətirb çıxarılmasının üçdə ikisinin səbəbidirlər. Yüksək təzyiq kiçik böyrək damarlarını zədələyir və böyrəyin süzmə qabiliyyətini pozur.
Böyrəklərdə qanı süzən kiçik struktur vahidi qlomerul adlanır. Qlomerulların iltihabı ilə xarakterizə olunan xəstəliyə qlomerulonefrit deyirik
İnterstisial nefrit. Qlomerullar deyil onları əhatə edən toxumaların, borucuqların iltihabı belə adlanır.
Polikistik böyrək xəstəliyi. Bu böyrəklərdə çoxlu sayda kistaların əmələ gəlməsi ilə xarakterizə olunur. İrsi xəstəlikdir və sonda böyrək çatışmazlığına gətirib çıxarır.
Sidik yollarının üzün müddətli obstruksiyası, bağlanması. Buna böyrək daşları, böyümüş prostat və bəzi hallarda şişlər səbəb ola bilər.
Təkrar olunan böyrək infeksiyası. Xroniki pielonefrit bu vəziyyətin digər səbəbinə adıdır.
İmmun sistem xəstəlikləri, məsələn Systemic Lupus Erythematosis da böyrək çatışmazlığına səbəb ola bilər.
Bundan başqa az rast gəlinən digər səbəblər də var və 10% hallarda isə ümumiyyətlə son dönəm böyrək xəstəliyinə gətirib çıxaran səbəbi aşkar etmək olmur.

Bunlar da maraqlı ola bilər