Meyitdən orqan donorluğu haqda qısa sual cavab

orqan transplantasiyası
Kamran Beydullayev, ümumi və transplant cərrah                                                                                                                                                                                                                                                                                            Kim  donor ola bilər?
Qeydiyyatdan keçmiş hər kəs donor ola bilər. Yaş limiti yoxdur. Donor komandası namizəd donorun anamnezini araşdırır və kliniki müayinədən keçirərək donorluq üçün yararlı olub olmamasını müəyyən edir.
Donor olmaq istəsəm və qeydiyyatdan keçsəm xəstələnən zaman həkimlər mənim həyatımı xilas etməyə çalışacaqlarmı?
Əlbətdə. Donor olmaq haqqında proses yalnız ölüm elan ediləndən sonra başlayır.
Adam donor kimi qeydiyyatdan keçmədiyi təqdirdə beyin ölümü baş verəndən sonra onun donor olması haqqında qərarı kim verir?
Qeydiyyatdan keçmədiyiniz halda beyin ölümü baş verərsə bu zaman donorluq haqqında qərarı sizin ən yaxın adamınız verir.
Donor orqanlarının götürülməsi zamanı donorun bədəni eybecər hala salınırmı?
Donor orqanları cərrahiyyə əməliyyatı vasitəsi ilə götürülür.  Əməliyyatdan sonra  qarın və döş boşluğu tikilib bağlanır.
Donorluq yas mərasiminin ləngiməsinə səbəb olurmu?
Xeyr. Donor olmaq yas mərasiminin ləngiməsinə səbəb olmur
Donor olan zaman ailə müayinələrə əlavə pul xərcləyirmi?
Xeyr. Donorun müayinələrini xəstəxana qarşılayır, yas mərasimi isə ailə təşkil edir.
Hansı din mənsublarına donorluq etmək olmaz?
Demək olar ki, bütün böyük dinlərdə organ transplantasiyasına mane olmurlar.                                                                                                                                                                                                                                    Bunlar da maraqlı ola bilər                                                                                                                                        1.Beyin ölümü olan donorun müayinəsi
2.Beyin ölümünün patofiziologiyası
3. Kadavradan orqan çıxarılması və bu prosesin koordinasiyası
4. Beyin ölümü nədir və necə təyin edilir?
5. Laparoskopik donor əməliyyatı
6. Reportaj MİR TV
7. Ürək əməliyyatı və qaraciyər transplantasiyası eyni vaxtda

 

 

Kadavra donorları haqqında miflər

Dr. Kamran Beydullayev, ümumi və transplant cərrah, 

orqan transplantasiyası
 Orqan donorluğu dedikdə orqanın və ya toxumanın bir şəxsdən cərrahi yolla çıxarılaraq digər şəxsə (resipientə) köçürülməsinə (transplantasiya olunması) deyilir.  Transplantasiya o kəslərə edilir ki, onların hansısa orqanı xəstəlikdən öz funksiyasını yerinə yetirə bilmir.
Orqan transplantasiyası müasir təbabətin çox böyük bir nəaliyyətidir. Təəsüf ki, orqan donorlarına ehtiyac icra edilən əməliyyatlardan çoxdur.  ABŞ da 120 min adam 2019 cı ilin statistikasına görə orqan gözləyir.
Hansı orqanlar və toxumalar transplantasiya oluna bilər?
Qaraciyər
Böyrək
Pankreas
Ürək
Ağciyər
Bağırsaq
Kornea
Orta qulaq
Dəri
Sümük
Sümük iliyi
Ürək qapaqları
Birləşdirici toxuma
Donorluq haqqında cəmiyyətdə bəzi miflər də dolaşır. İnsanlarda yanlış fikirlər də dolaşır. Bunlara aşağıdakılar aid ola bilər.
 1. Əgər donor olsam reanimasiya şöbəsində tibb işçiləri mənə yetərincə uyğun yardım göstərməyəcəklər.                                                                                                                                                      Siz xəstə olan zaman tibb işçiləri sizin sağlamlığınız üzərində fokuslanır və başqa neç nə haqqında düşünülmür.  Həm də sizin müalicənizlə məşğul olan adamların orqan transplantasiyası ilə heç bir əlaqəsi yoxdur. 
 2. Mən ölüm sertifikatı verərkən mən həqiqətən də ölmüş olmaram. Yəni həkimlər beyin ölümü diaqnozunu səhv qoya bilərlər.                                                                                           Bu diaqnozu qoymaq üçün bir neçə ekspertdən ibarət komanda bir neçə ayrı epizodda birgə işləyir. Orqan donorluğu kartı olan adamlarda bu daha diqqətlə edilir. Bu ekspertlərin də transplantasiya komandasının üzvləri olması yasaqdır.
 3. Orqan donorluğu mənim dinimlə uyğun gəlməyir.                                                                    Əslində donorluq bütün böyük dinlərin ideologiyasına zidd deyil və çox təriqətlər bu işə öz xeyir duasını verib.
 4.     18 yaşından aşağı insanlar donorluğa qərar verə bilməzlər.                                             Əslində çox ölkələrdə uşaqların da bu cür qərarlar vermilməsində iştirak etməsi təmin edilir. Burda söhbət kadavra donorluğundan gedir. Uşaqlar da ölərkən orqanlarından istifadə edilir. Həm də bəzən uşaqlara böyük adamların orqanları yaramır.
 5. Orqan donorluğu zamanı donorun bədəni eybəcər hala salınır.                                         Orqanların çıxarılması bir cərrahi əməliyyatdır və orqanlar çıxarılan zaman yaralar əməliyyatda olduğu kimi səliqə ilə tikilir.
 5. Donor olmaq üçün çox qocayam.                                                                                                           Donorun yaşı deyil, orqanın sağlamlığı daha önəmlidir. Əməliyyatdan öncə donor lazım olan bütün müayinələrdən keçir və orqanın yararlığı yoxlanılır.
 6. Səhhətim donor olmaq üçün yararlı deyil.                                                                                   Orqanlar donorluqdan əvvəl yoxlanılır
 7. Varlı və imkanlı adamlar gözləmə siyahısında önə keçəcəklər.                                             Orqan transplantasiyası zamanı bu cür insanlara prioritet verilmir. Bu insanların əməliyyatları zamanı da çoxsaylı media yazıları bunu nəzarətdə saxlamağa imkan verir. Həm də gözləmə siyahısı komisiya tərəfindən nəzarətdə saxlanılır.
 8. Mən donor olsam ailəm donor müayinələri və əməliyyatı üçün pul ödəyəcək. Donorluq zamanı bütün maliyyə məsələləri dövlət tərəfindən qarşılanır.
Dünya üzrə təqribən 145 000 000  adam orqan donorluğu üçün qeydiyyatdan keçmişdir. Amma 1000 nəfər qeydiyyatdan keçmiş adamdan yalnız 3 nəfəri orqan donorları ola bilirlər.
Bəzi orqanlar yalnız meyitdən götürülə bildiyi halda bir qism orqanlar canlı donorlardan da alına bilər.
Qeydiyyatdan keçmiş donorlarla orqan gözləyən xəstələr arasında böyük fərq var və bu fərq artmaqdadır.
Canlı donordan orqan transplantasiyası ilk dəfə 1954 Lee Herrik tərəfindən ekiz qardaşlar arasında böyrək transplantasiyası ilə baş tutmuşdur. Ən gənc donor anensefaliya ilə doğulmuş və cəmi saat yarım yaşamış uşaq olmuşdur. Ən yaşlı donor Sotlandiyada 107 yaşlı qadın öldükdən sonra korneaları istifadə edilmişdir. Ən yaşlı daxili orqan donoru isə 92 yaşlı Texas sakini olmuşdur. Ən yaşlı alturistik donor 85 yaşında Britaniyalı olur.
 Bunları da oxumaq maraqlı ola bilər
1.Beyin ölümü olan donorun müayinəsi
2.Beyin ölümünün patofiziologiyası
3. Kadavradan orqan çıxarılması və bu prosesin koordinasiyası
4. Beyin ölümü nədir və necə təyin edilir?
5. Laparoskopik donor əməliyyatı
6. Reportaj MİR TV
7. Ürək əməliyyatı və qaraciyər transplantasiyası eyni vaxtda

 

 

 

 

6.

Очередной успех Центрального таможенного госпиталя

“На днях врачами отделения трансплантологии Центрального таможенного госпиталя была проведена уникальная операция, которая ознаменовала очередной успех не только госпиталя, но и медицины в Азербайджане. Благодаря высокому профессионализму трансплантологов отделения в процессе пересадки впервые изъятие печени у живого донора было произведенo лапароскопическим методом. В Азербайджане такая сложная и уникальная донорская операция на печени проведена впервые.”

В увлекательном интервью с хирургом-трансплантологом Кямраном Бейдуллаевым мы поговорили о данной операции и донорстве.  

-Доктор Кямран, в чем заключается особенность проведенной Вами операции

-Мы впервые в Азербайджане во время трансплантации печени провели полностью лапароскопическую операцию живому донору по изъятию органа. С технической точки зрения данная операция является одной из самых сложных и требует высоких навыков и знаний.

Успешное проведение данной операции в отделении трансплантологии Центрального таможенного госпиталя можно считать большим достижением. Донорские операции имеют свои особенности. В течение всей операции извлекаемый для пересадки орган или его фрагмент должны быть защищены от механических, термических и ишемических повреждений.

До момента завершения операции артерии и вены пересаживаемого органа не должны быть повреждены или отрезаны, а затем должны быть отрезаны в нужный момент предельно осторожно для  того, чтобы не создать технические проблемы реципиенту в процессе пересадки. В любом случае приоритетом для врачей остается сохранение здоровья донора. По этой причине изъятие органа или его фрагмента при трансплантации у донора или же при какой-либо патологии у пациента – это две совершенно разные операции.

Учитывать все эти нюансы в процессе лапароскопической операции возможно лишь при наличии специальных технических навыков. Но у лапароскопической хирургии есть свои преимущества. Такие операции выгодны с косметической точки зрения, так как проводятся при помощи маленьких надрезов (не остается больших шрамов), и менее болезненны. Пациенты после лапароскопии быстрее возвращаются к активной жизни, сокращается лежачий режим и им выписывается намного меньше болеутоляющих таблеток.

Принимая во внимание все вышесказанное, данный вид хирургии можно считать несущей наименее тяжелые последствия. Однако, лапароскопическая хирургия в отличие от традиционной открытой требует специальные технические навыки.

Богатый опыт, полученный нами при операциях по пересадке печени, позволил нам сегодня выполнить донорскую операцию полностью лапароскопическим методом. В дальнейшем мы планируем проводить лапароскопические операции донорам печени на регулярной основе.

Отмечу, что при всех операциях по трансплантации почек донорские операции у нас проводятся лапароскопическим путем. Это является техническим достижением нашего госпиталя. После таких операций доноры быстрее выздоравливают и выписываются.

Для сравнения отмечу, что впервые при трансплантации печени лапароскопическое изъятие органа у донора было осуществлено в Турции всего 10 месяцами ранее, чем в Азербайджане, несмотря на давние сложившиеся там традиции трансплантологии.

– Как давно Вы работаете именно в области трансплантационной хирургии?

– Как известно, впервые операции по пересадке печени были проведены в Азербайджане в 2008 году известным хирургом Мирджалалом Кязыми. И с того же времени уже 11 лет я работаю в этой команде. На сегодняшний день нами было проведено около 600 операций по пересадке почки и 200 – по пересадке печени. Сегодня в данной команде я управляю именно донорскими операциями.

– Сам факт проведения таких крупных и сложных операций в Азербайджане вызывает гордость. Но насколько трудно завоевать доверие пациентов для проведения подобных операций?

– Такого рода сложности были актуальны 10 лет назад. Беспрерывная деятельность и наш многолетний опыт давно оставили позади подобные сложности. Сегодня большинство граждан предпочитает обращаться для трансплантации к врачам нашего отделения трансплантологии, а не выезжать на операцию за рубеж, как это было раньше.

Успешные результаты достигаются не только благодаря тяжелому труду нашего медицинского персонала. В этом большая заслуга и руководства Центрального таможенного госпиталя, и материально-технической базы. Руководство оказывает нам колоссальную моральную поддержку и оперативно разрешает любые возникающие в процессе деятельности госпиталя проблемы, а отделение трансплантологии госпиталя оснащено лучшим передовым оборудованием. Если бы не все эти вышеперечисленные мною преимущества вкупе, может быть мы и не смогли бы достигнуть таких успешных результатов и завоевать доверие пациентов…

 Расскажите пожалуйста подробнее о донорских операциях.

– Трансплантация органа состоит из двух разных операций: операция на доноре (изъятие) и на реципиенте (имплантация).  Они проводятся двумя разными командами врачей в разных палатах. Каждая из этих операций имеет свои особенности и сложности. Доноры проходят детальное предоперационное обследование на наличие или отсутствие противопоказаний к операции. Доноров почки мы оперируем только лапароскопическим методом в течение 1-1,5 часов. При трансплантации печени донорские операции бывают трех видов. У взрослых проводится изъятие правой доли печени, у подростков и доноров с недобором веса – левой доли, у детей – левого латерального сектора (то есть 20 %-тов печени бывает достаточно).

Во время уникальной операции мы применили лапароскопическое изъятие левого латерального сектора печени, что будем делать и впредь. В донорских операциях приоритетом является здоровье донора. При любой спорной ситуации, возникшей в процессе операции, ситуация решается в пользу донора. Наряду с этим изъятый орган или его фрагмент должны быть полностью пригодными для реципиента. В связи с этим, донорская операция должна проводиться очень аккуратно с учетом всех анатомических тонкостей. Проведение лапароскопической донорской операции позволяет донорам быстрее возвращаться к активной жизни и легче переносить реабилитационный период. При нормальном протекании операции и послеоперационного периода донор до конца жизни не испытывает каких-либо проблем, это не влияет на продолжительность его жизни и не влечет за собой инвалидность. Все доноры, которых мы оперировали, сегодня вполне здоровы. Тем не менее у нас были доноры, у которых возникали осложнения во время операций, которые мы устраняли, приложив дополнительные усилия. Мы демонстрировали наши результаты в различных журналах и на конференциях международного и локального уровня.

– Ощущается ли в Азербайджане недостаток в донорских органах?

– Не только в Азербайджане, но и во всем мире наблюдается дефицит донорских органов. На самом деле трансплантация органов живых доноров и была внедрена в практику для устранения этого дефицита. В западных странах эта проблема решается путем изъятия органов у доноров-трупов. В Азербайджане на данный момент предпринимаются меры для внедрения данной практики и, я надеюсь, что применение обязательного медицинского страхования лишь ускорит этот процесс. Изъятие органа у живого и мертвого доноров имеют свои плюсы и минусы. Подытожу, что развитие в Азербайджане программы трансплантации органов умерших доноров крайне важно и для этого отрасль здравоохранения в стране располагает всевозможными условиями.

Интервью провела Диляра Заманова, PR-специалист Центрального таможенного госпиталя

Beyin ölümü donorlarının müayinəsi

Op. Dr. Kamran Beydullayev, MRCS İngiltərə, Ümumi və Transplant Cərrah, əlaqə nömrəsi 0504063853

Həkim Kamran Beydullayev
Dr. Kamran Beydullayev

Tibbi koordinatorun əsas funksiyalarından biri donora lazım olan düzgün müayinələrin təyin edilməsidir. Burada əsas məqsəd donorun kliniki vəziyyətinin onun orqanlarının transplantasiya üçün yararsız hala gətirməməsindən əmin olmaq və donordan resipientə əlavə xəstəlik keçirməməsinə əmin olmaqdır.
Əvvəlcə orqan orqan deyil, ümumi müayinələr edilməlidir. Bundan ötrü
1. Ölümün səbəbi müəyyən edilməlidir. Ölümün səbəbi müəyyən edilən zaman aktiv və kontrol olunmayan infeksion və neoplanstik xəstəliklər inkar edilməlidir.
2. Xəstəliyin kliniki gedişi təkrar nəzərdən keçirilməlidir. Pasientin əvvəlki xəstəlikləri, pis vərdişləri, aldığı müalicələr gözdən keçirilir və orqanların funksiyasını poza bilən xəstəliklər aşkarlanır.
3. Pasientin perfuziya və oksigenasiya veziyyəti qiymətləndirilir. Xəstənin hemodinamik və tənəffüs statusuna baxılır və bu vəziyyətdən orqanın zədə almaması aydınlaşdırılır.
Mütləq əks göstərişlər
1. HİV pozitiv
2. Virus, bakteriya və ya göbələk mənşəli kontrol olunmayan sepsis
3. Aktiv bədxassəli şiş xəstəliyi. Bura yalnız mərkəzi sisir sisteminin şişləri, bazosellular karsinoma, və uşaqlığın ,,in situ,, karsinomaları aid edilmir. Bəzi ölkələr bəxsassəli şiş olan donorları kornea üçün əks göstəriş hesab etmir.
Nisbi əks göstərişlər
Bəzi pasientlər donorluq üçün ideal olurlar. Digər bir qismi isə bir az riskli donorlar olurlar. Buna aşağıdakılar səbəb ola bilər.
• Kliniki – yaş, əvvəlki xəstəlikləri
• Hemodinamiki – 4-8 saatdan çox müddətdə aşağı təzyiqlə olmaq, inotroplara resistant olmaq, kardiak arest epizodlarının olması
• Biokimyəvi – Qaraciyər enzimlərinin 2 dəfədən artıq yüksək olması, kreatinin 2mg% dən yüksək olması, hemoqlobinin 8 dən aşağı olması, oksigenin parsial təzyiqinin 65-70 mmHg dən aşağı olması və s.
• Farmakoloji – inotrop dərmanların qəbulu, yüksək dozada vazopressin və hepatotoksik dərmanların qəbulu
Morfoloji – qaraciyərin ultrasəs müayinədə yağlı olması, exokardioqrafiyada abnormallıq və s.

Bunlar da maraqlı ola bilər

  1. Kadavradan orqan çıxarılması və bu prosesin koordinasiyası
  2. Beyin ölümü nədir və necə təyin edilir?
  3. Böyrək donorları (1-ci hissə)
  4. Böyrək donorları (2-ci hissə)