Posted on

Babasil xəstəliyi haqqında

Op. Dr. Kamran Beydullayev, MRCS İngiltərə, Ümumi və Transplant Cərrah, əlaqə nömrəsi 0504063853

Ümumi Cərrah
Op. Dr. Kamran Beydullayev

Babasil düyünləri anal kanalda olan damar strukturlarıdır. Əslində ,, babasil və ya hemorroid düyünləri ,, bu strukturların patoloji vəziyyətləri üçün adlandırılsa da onlar normal halda da mövcuddur və nəcis saxlama prosesində iştirak edir. Nəcis saxlamanın əsas işini anal sfinkterlər görsə də bunun 10-20% ni babasil düyünləri görür. Anal nahiyənin selikli qişa yastıqcıqları adam əyildikdə, fiziki iş gördükdə anal kanalın bağlı qalmasını təmin edir. Babasil düyünləri böyüdükdə və patoloji vəziyyət aldıqda anus nahiyəsində qaşınmanın yaranmasına səbəb də anal kanalın tam bağlanmaması ilə əlaqədardır. Bu zaman bağırsaqdan selik axaraq anus nahiyəsini qıcıqlandırır və qaşınma yaradır.
Təqribən 40% xəstədə patoloji hemorroid düyünlər heç bir əlamət vermir. Babasil düyünləri düz bağırsaq qanaxmasına, anus nahiyəsində ağrıya və qaşınmaya səbəb ola bilər.

Hemmorroid
Boğulmuş, tromblaşmış və iltihablaşmış babasil düyünləri

Hemorroid düyünlərin böyüməsinə nə səbəb olur?
Qarın daxili təzyiqi artıran bütün faktlar babasil düyünlərinin böyüməsinə səbəb ola bilər. Bunlara assit, hamiləlik, qarında iri törəmə və s. aid ola bilər. Qəbizlik və ishal kimi requlyar olmayan bağırsaq vərdişləri, fiziki işlə az məşğul olma, qidalanma faktorları, genetik faktaorlar, hemorroid venalarda qapaqların olmaması, yaşlanma kimi səbəblər də patoloji hemorroid düyünlərinin yaranmasına gətirib çıxara bilər.
Əsasən 3 böyük babasil yastıqcığı müvcuddur. Xəstənin anusunun sol tərəfində ön və arxada və digəri sağ tərəfdə. Bundan başqa anusun digər hər tərəfində babasil düyünü əmələ gələ bilər. Hemorroid yastıqcıqlarının içində nə arteriyadır, nə də vena. Bunlar sinusoid adlanan xüsusi damar strukturlarıdır. Bu sinusoidlər bir biri ilə birləşərək sinusoid kələfi əmələ gətirir. Anusda dentate xəttindən yuxarıda və aşağıda yerləşməsindən asılı olaraq daxili və xarici babasil adlandırılır. Daxili babasil ağrı reseptorlarından məhrumdur və ağrı vermir.
Babasilin diaqnozu sadəcə kliniki müayinə ilə qoyulur. Bəzən daha ciddi xəstəlikləri inkar etmək üçün kolonskopiya kimi müayinələr də oluna bilər.
Gedişinə görə daxili babasil adətən 4 mərhələyə bölünür.
1. Babasilin sallanması yoxdur, sadəcə böyümüş düyünlər görünür.
2. Babasil düyünləri çölə çıxır və öz özünə yerinə qayıdır.
3. Babasil düyünü əl yardımı ilə yerinə qayıdır.
4. Düyünü əl ilə də yerinə qaytarmaq mümkün olmur.
Babasil düyünlərinin müalicəsi
Konservativ müalicə (əməliyyatsız) xəstəyə qəbizliyi aradan qaldıran nəcis yumşaldıcı dərmanların, iltihab əleyhinə preparatların və ilıq vannaların qəbul edilməsindən ibarətdir. Bundan başqa yerli agentlər və şamlar istifadə edilə bilər. Bunların tərkibində adətən kortikosteroidlər, yerli keyidicilər, selikli qişanı qoruyucu kremlər vardır. İstirahət etməkdə və sakitçilik verməkdə fayda vardır.
Əməliyyat hemorroid düyünlərinin kəsilib çıxarılmasından və ya hemorroid düyünlərinin bağlanmasından ibarətdir.

Bunlar da maraqlı ola bilər

  1. Yoğun bağırsaq şişlərinin əlamətləri
  2. Yoğun bağırsaq xərcənginin cərrahi müalicəsinin təməl prinsipləri
  3. Pilonidal sinus (yanlış adı dermoid sist)
  4. Düz bağırsaq xərcəngi. Mezorektal eksiziya niyə lazımdır?
  5. Düz bağırsaq xərcəngi
Posted on

Düz bağırsaq xərcəngi

Op. Dr. Kamran Beydullayev, MRCS İngiltərə, Ümumi və Transplant Cərrah, əlaqə nömrəsi 0504063853

Kamran Beydullayev
Dr. Kamran Beydullayev

Düz bağırsaq şişlərinin digər yoğun bağırsaq şişləri ilə çoxlu ümumi ortaq nöqtələri olduğundan onları adətən bir yerdə kolorektal şişlər adlandırırlar. Düz bağırsaq yoğun bağırsağın təqribən 15 sm uzunluqda olan son hissəsidir. Yoğun bağırsağın digər hissələrinin şişləri ilə xarakter etibari ilə böyük bir fərq olmasa da müalicə taktikasında və proqnozlarda əhəmiyyətli fərqlər var. Düz bağırsaq çanaqda dar bir sahədə yerləşdiyindən onun əməliyyatı daha çətin və mürəkkəbdir. Əvvəllər radikal əməliyyatlara cəhd olunmasına baxmayaraq uzun dönəm üçün nəticələr çox pis idi. Son 30 ildə müalicə prinsiplərinin və texnikasının dəyişməsi ilə əlaqədar düz bağırsaq şişlərinin proqnozları əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşmışdır.

Düş bağırsaq xərcəngi
Düz bağırsaq şişi

Düz bağırsaq şişlərinin əlamətləri hansılardır? Əvvəlcədən demək istəyirəm ki, düz bağırsağın şişinin əlamətləri kimi təsvir olunanlar təkcə şiş xəstəliyinə xarakter deyil,  digər başqa xəstəliklərdə də ola bilər. Ona görə də bu ələmətlərə rast gəldikdə şiş xəstəliyi var kimi panik olmağa səbəb yoxdur.

  1. Nəcisdə qanın və seliyin olması
  2. Bağırsaq vərdişlərinin dəyişməsi. Məsələn həmişə ishala meyilli adamda qəbizliklərin başlaması, və ya tərsinə.
  3. Qarında ağrılar və ağrılı defekasiya
  4. Bağırsağın tam boşalmaması hissiyatı. Xəstə böyük bayıra çıxdıqdan sonra onda elə bir hissiyat olur ki, onun bağırsaqları tam boşalmadı
  5. Səbəbi izah olunmayan dəmir defisitli anemiya
  6. Səbəbi izah edilməyən çəki itkisi və ümumi zəiflik

Xərcəng xəstəliyi genlərin xəstəliyidir. Hüceyrənin nə zaman bölünəcəyi, nə zaman məhv olacağı haqqında informasiya ginlərdə yazılıb və bu prosesi onlar tənzimləyir. Bu genlər mutasiyaya məruz qaldıqda, yəni dəyişikliyə uğradıqda bu hüceyrələr lazım olmadığı halda bölünməyə davam edərək çoxalırlar və şiş toxumasını əmələ gətirirlər. Hüceyrələrdə mutasiya törədə bilən amillər çoxdurlar. İstənilən fiziki, kimyəvi, bioloji amillər gendə dəyişikliklər yarada bilər.

Kimlərdə düz bağırsaqda xərcəng yaranması riski daha çoxdur?

  1. Yaşlı xəstələr. Daha çox 50 yaşdan sonra əmələ gəlir.
  2. İltihabi bağırsaq xəstəlikləri ( Kron xəstəliyi, qeyri spesifik xoralı kolit)
  3. Kolorektal şiş riskini artıraq genetik vəziyyətlər. Məsələn ailəvi adenomatoz polipoz xəstəliyi.
  4. Əgər ailədə kolorektal şiş tarixçəsi varsa
  5. Əgər əvvəllər bağırsaqda polip və şiş olubsa bu da risk faktor sayılır.
  6. Alkoqol və siqaret çəkən adamlarda daha çox rast gəlinir
  7. Az bitki mənşəli və daha çox qırmızı ət yeyən adamlarda risk daha yüksəkdir.
  8. Şəkərli diabet və piylənmə xəstəliyi riskləri artırır.
Düz bağırsaq xərcəngi
Kolonskopla müayinə

Kolorektal şişləri vaxtında aşkar etmək onlardan xilas olmaq şansını çox çox yüksəldir. Bu səbəbdən də 50 yaşdan yuxarı şəxslərə skrininq məqsədi ilə vaxtaşırı kolonskop müayinəsindən keçmək məsləhət görülür.

Kmaran Beydullayev
Dr. Kamran Beydullayev

Bunlar da maraqlı ola bilər.

 

Posted on

Yoğun bağırsaq şişlərinin əlamətləri

Op. Dr. Kamran Beydullayev, MRCS İngiltərə, Ümumi və Transplant Cərrah, 0504063853

Yoğun bağırsaq şişinin əlamətləri ilə tanış olmadan öncə bilmək lazımdır ki, bu əlamətlər təkcə yoğun bağırsaq xərcənginə xarakterik deyil. Çoxlu xəstəliklər vardır ki, onlar da bu əlamətlərlə üzə çıxır. Bunlara qıcıqlanan bağırsaq sindromu, iltihabi bağırsaq xəstəlikləri, babasil, bağırsaq infeksiyaları və sairə aiddir. Əksər hallarda bu əlamətlər olan adamda xərcəng xəstəliyi deyil, digər xəstəliklər olur. Bu əlamətlərin olması sadəcə ondan xəbər verir ki, siz öz doktorunuzla görüşməli və vəziyyətinizi aydınlaşdırmalısınız.

Yoğun bağırsaq xərcənginin ən çox rast gəlinən əlamətləri aşağıdakılardır.

  1. Bağırsaq vərdişlərinin dəyişməsi. Bu o deməkdir ki, xəstənin əvvəllər vərdiş elədiyi bağırsaq hərəkətləri dəyişməyə başlayır. Məsələn, qəbizliyə meyilli olan xəstədə ishal əmələ gəlir və ya tərsinə, gündə 1 dəfə böyük bayıra çıxan xəstə indi bunu 2-3 gündən bir edir, nəcis nazikləşir və sairə.
  2. Böyük bayıra çıxmaq istəyi. Xəstələrdə elə bir hissiyat olur ki, o böyük bayıra çıxmaq istəyir, amma defekasiyadan sonra bu hiss keçmir. Bu adətən solda, düz bağırsağa yaxın şişlərdə olur.
  3. Düz bağırsaq qanaxması. Bu bəzən xəstə stul ifrazı zamanı nəcisin üstündə qan olması ilə təzahür edir, bəzən də defekasiya olmadıqda belə anusdan qan axması ilə görsənir.
  4. Qarında sancışəkilli ağrılar. Şiş bağırsaq mənfəzini daraltdıqca bağırsaq möhdəviyyatının keçməsi çətinləşir, kompensator bağırsaq peristaltikaları qarında sancışəkilli ağrıların əmələ gəlməsinə səbəb olur. Adətən kolonun sağ tərəfində olan şişlər qanazlığı və qanaxma ilə manifestasiya edir, sol tərəfdəki şişlər isə bağırsaq keçməməzliyi əlamətləri ilə. Çünki, kolonun sağ tərəfi daha geniş mənfəzə malik olur, və burada mənfəzin daralmasına qədər digər əlamətlər üzə çıxır.
  5. Ümumi zəiflik və yorğunluq
  6. Çəkinin azalması. Şiş toxumasının ifraz etdiyi toksiki maddələr orqanizmdə maddələr mübadiləsini pozur, eyni zamanda iştahsızlıq yaradır ki, bu da bir neçə ay ərzində çəki itkisinə səbəb olur.

Bir daha təkrar etmək istəyirəm ki, bu əlamətlər digər xəstəliklərə də aiddir, və bu əlamətlər olan xəstələrin əksəriyyətində şiş olmur. Lakin bu əlamətlər olduqda mütləq həkiminizə müraciət edin. Yoğun bağırsaq şişlərinin müalicəsinin effektivliyi onların vaxtında diaqnoz qoyulmasından çox asılıdır. Əgər vaxtında diaqnoz qoyularsa xəstələrin 90% -i bu xəstəlikdən birdəfəlik xilas ola bilər.

Bunlar da maraqlı ola bilər

Yoğun bağırsaq şişlərinin səbəbləri və risk faktorlar

Kron xəstəliyi

Qeyri spesifik xoralı kolit

Bağırsaq şişinə görə əməliyyatdan video